Ekonometrik Analiz Nedir? Nasıl Yapılır? 3 Yöntemi

Ekonometrik analiz ile değişkenlerin ekonomik ilişkilerine dair ölçümler elde edilebilmektedir. Ekonomi ilişkiler bazında şekillenen ve oldukça geniş bir çerçeveye sahiptir. Ekonometrik analizler ile çıkarım yaparken istatistiksel araçlardan da faydalanmak mümkün hale gelmektedir. Analiz yapılırken matematiksel olarak elde edilen veriler üzerinden bulgular oluşturulur ve verilerin güvenilirliğinden emin olunur.

Ekonomi, insan hayatının vazgeçilmez bir parçasıdır. Günlük hayatımızda sürekli bizimle olan ekonomik gelişmeler ve değişmelerin temelinde de analizler yatar. Başarılı bir ekonomik gelişim ya da sonuç için mutlaka doğru analizlerden faydalanmak gerekir. Ekonometrik analizlerden faydalanırken çeşitli programlar kullanabilirsiniz. Analizin her bir aşamasını doğru bir şekilde yürütmenin yanı sıra doğru yöntemleri seçmek de analizin başarılı olması için gereklidir.

Ekonometrik Analiz Programları Neler?

Ekonometrik analiz programları arasında en çok kullanılan seçenekler Eviews ve Stata programlarıdır. Bu programlar hızlı ve pratik olmasının yanı sıra ekonometrik analizlerin her bir yöntemini kolayca uygulayabilmeleri nedeniyle tercih edilmektedir. Ekonometrik analizler yapılırken kullanılabilecek programlar;

• SPSS
• Stata ve Eviews
• Gauss
• Matlab
• Microfit
• Rats

Ekonometrik Analizin Aşamaları Nelerdir?

• Araştırma sorusu belirlenir.
• Araştırma için hipotez belirlenir.
• Hipotezi test edecek yöntem veya yöntemler belirlenir.
• Hipotezin test edilmesi için veriler belirlenir.
• Veri seti ile tercih edilen yöntemler kullanılarak araştırma yapılır.
• Araştırma bulguları beraberinde sonuç bölümü oluşturularak hipotezin test edilmesi süreci tamamlanır.

Ekonometrik Yöntemler Nelerdir?

Ekonometrik yöntemler;

1. Yatay kesit veri analizi
2. Zaman serisi analizi
3. Panel veri analizi

1.Yatay Kesit Veri Analizi:

Yatay kesit veri analizi yapılırken ana nokta zamandır. Gözlemlenen verilerin her biri tek bir zaman noktasında gözlemlenmiş olmalıdır. Genel olarak belirli bir zaman seçilerek yapılan bu analizler ile elde edilen çıkarımların sağlıklı olabilmesi için coğrafyanın sabit olması gerekir. Belirli bir bölgedeki belirli bir zamandaki veriler ile hareket edilmelidir.

Yatay kesit veri analizinde kullanılan araçlar;

• Hipotez testi
• Ekonometrik modelleme
• Korelasyon analizleri
• Regresyon analizleri

2.Zaman Serisi Analizi:

Zamanın değişimine bağlı olarak değişkenlik gösteren veriler üzerinden yapılan araştırmalardır. Zaman serisi analizlerinde belirli bir bölgede belirli zamanlarda elde edilen veriler kullanılır. Genellikle birbirini takip eden zamanlardan faydalanılır. Zaman içerisinde farklılaşan veriler ile yapılan bu analizin amacı belirli bir bölgedeki ekonomik değişimlerin kaynağına ulaşmaktır. Böylece değişimlerde etkili olan faktörler değerlendirilerek geleceğe yönelik ekonomik çıkarımlar yapmak da mümkün olacaktır.

Zaman serisi analizinde kullanılan araçlar;

• Eşbütünleşme testi
• Arıma modelleri
• Birim kök testi
• Var modelleri

3.Panel Veri Analizi:

Hem zaman bakımından hem de bölge bakımından farklı yerlerden toplanan veriler ile gerçekleştirilen ekonometrik analizlerdir. Bu analizler yapılırken yukarıda bahsedilen her iki yöntemden de ayrı ayrı faydalanılabilmektedir. Ekonometrik analizler arasında karışık olması yönünden de en çok uzmanlık isteyen analiz yöntemidir. Bu analiz yönteminin kullanılması sırasında mutlaka zaman farklılığına ve bölge farklılığına dair verilerin doğru seçilmesi gerekir. Panel veri analizinin asıl amacı yatay kesit veri analizinin verdiği farklı zamanlara ait bilgiler ile zaman serisi analizinin farklı zamanlara ait verdiği bilgilerin kompleks olarak değerlendirilebilmesidir.

Panel veri analizinde kullanılan yöntemler;

• Panel tobil modelleri
• Sabit etki ve rassal etki modelleri
• Panel kantil modeller
• Eş anlı panel veri modelleri
• Dengeli ve dengesiz panel veri analizi
• Panel nitel tercih modelleri
• Dinamik panel veri modelleri
• Mekânsal panel veri modelleri

Ekonometrik Analiz Ne İşe Yarar?

Ekonometrik analiz işlevi ile ekonomik teorilerin test edilmesinde kullanılır. Bunun yanı sıra ekonomik teori oluşturmak, olguların modellenmesini sağlamak, istatistiksel araçlar ile ekonomik çıkarımlar yapmak için sıklıkla kullanılır. Ekonomik analizde kullanılan birçok yöntem ve araç vardır. Temelde mevcut olan ekonomik hipotezi test etmeye yaralan tüm araçlar ekonometrik analizin araçlarını oluşturur.

Ekonometrik analizler günlük hayatta ekonominin hayatın her alanında var olması nedeniyle gereklidir. Ekonomik bağlamda yapılan geliştirmeler, yenilikler ve uygulamaların temelinde de başarılı ekonometrik analizler yatar. Yanlış çıkarımlar ile sonuçlandırılan bir ekonometrik analiz sonrasında yapılan yatırımlar ve ekonomik uygulamalar olumsuz sonuç verebileceğinden bu analizlerin dikkatle ve doğru bir şekilde yapılması büyük önem arz eder.

Keşfedin: SPSS Regresyon Analizi

Ekonometrik Analiz Örneği

Ekonometrik analiz örneği ekonomiye dair test edilebilir bir hipotez seçilerek oluşturulabilir. Basit bir örnekle ifade etmek gerekirse ekonometrik analiz için gerekli olanlar; bir hipotez, hipotezi test etmek için veriler ve yöntemdir. Değişkenler ile değerlendirmeye tabi tutulan hipotez beraberinde bir ekonometrik analiz ortaya koyar. Ekonometrik analiz için;

• Hipotez: Enflasyon oranı ile faiz oranları arasında negatif yönlü bir ilişki vardır.
• Araştırma-inceleme sorusu; faiz oranlarının enflasyonun düşmesi ya da yükselmesi üzerinde etkisi var mıdır?
• Araştırma verisi; Almanya 2000 ile 2022 arası yıllık enflasyon ve faiz oranlarına dair veriler.
• Kullanılan yöntem; Regresyon analizi ve tamamlayıcı ekonometrik analiz araçları.

Yukarıda yer alan hipotez, soru, veri ve yöntem bir ekonometrik analiz örneği oluşturmak için gerekli olan araçlardır. Her birinin elinizde olması araştırmanın yapılabilmesi için şarttır. Ardından hipotezi test etmek için araştırma sorusu üzerinden verilerin her birinin çeşitli yöntemler ile değerlendirilmesi gerekir.

Kullanılan yöntemler beraberinde bulgular elde edilecektir. Elde edilen bulguların değerlendirilerek sonuç kısmının oluşturulması da ekonometrik analizlerin tamamlanması için şarttır. Analiz tamamlandığında hipotez test edilmiş olacaktır. Böylece hipotezin doğruluğuna dair bir sonuç da ortaya çıkmış olacaktır.

İlginizi Çekebilir: SPSS Korelasyon Analizi

Ekonometrik Analizi Yaptırma

Ekonometrik analizi yaptırma işlemleri genellikle uzmanlık isteyen bir alan olması nedeniyle tercih edilir. Ekonometrik analizlerde dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunmaktadır. Bu unsurların her birinin kendi başına ve diğer unsurlar ile etkileşimi göz önünde bulundurularak analiz yapılmalıdır. Aksi takdirde yapılan analiz ile elde edilen bulguların geçersiz olması ihtimali de yüksektir.

Ekonometrik analiz yaptırmak için doğrudan ve hızlı bir şekilde uzmanlarımıza danışarak işe başlayabilirsiniz. Olasılıkları tahmin etmek, olayların sıklığı hakkında fikir edinmek ve daha birçok bulgu edinmek için başarılı bir ekonometrik analiz yeterlidir.

Keşfedin: SPSS Frekans Analizi