Post-Hoc Analizi Nedir? Nasıl Yapılır ve Yorumlanır?
Post-hoc analizi, ANOVA varyans analizi veya ANOVA benzeri çoklu grup karşılaştırma analizlerinde kullanılan bir analiz yöntemidir. ANOVA analizi gibi analizlerde ortaya çıkan anlamlı grup farklılığı durumu bizi Post-hoc analizine iter. Latince’den türeyen Post-hoc ifadesi ‘’bundan sonra’’ anlamı taşır. Belirli temel grup analizleri sonrasında tekrar analiz etmek anlamına gelir.
Post-hoc analizi, bu durumda ortaya çıkan anlamlı grup farklılığın hangi gruptan ortaya çıktığını araştırır. Bu analiz sonucunda araştırmacılar veya istatistikçiler, bu farkın hangi özel gruptan olduğunu araştırarak, buna uygun biçimde yorumlamaya şansına sahip olur.
Post-Hoc Testi Nasıl Yapılır?
- Varsayımların sağlandığının kontrol edilmesi gerekir: Her gruptaki değerler kendi içerinde normal dağılımı sahip olmalıdır.
Grup varyansları birbirlerine eşit olmalıdır. Gruplar içerisinde veya gruplar arasında gözlemler bağımsız olmalılardır. - Hipotezler belirlenmelidir: H0 ve H1 hipotezleri belirlenmelidir. H0 aynı olma durumunu H1 ise farklılık durumunu göstermelidir.
- Genel ortalama bulunmalıdır: Genel ortalamanın bulunması için elde edilen bütün veriler dahil edilmelidir. Bütün gruplardaki bütün verilerin toplamının toplam denek sayısına bölünmesi yoluyla bulunabilir.
- Toplam değişim bulunmalıdır: Toplam değişim, grup içi ve gruplar arası değişim olmak üzere iki ana bileşene ayrılır. Varyans analizi, gruplar arasındaki farklılıkları değerlendirir; eğer gruplar arası değişim grup içi değişimden fazlaysa, en az bir grup ortalaması diğerlerinden farklıdır. Bu durumda H0 red edilir. H1 kabul edilir.
- Gruplar arası değişim bulunmalıdır: Grup ortalamasının genel ortalamadan farklılığından bulunabilir. Kıyas yapılan grup ortalamaları birbirlerine çok yakın ise bu gruplar arası değişim değeri çok küçük bir değer olarak karşımıza çıkacaktır.
- Grup içi değişim bulunmalıdır: Gruptaki her bir bireyin ait oldukları grup ortalamasından farklılığından bulunabilir. Gruptaki gözlemler birbirine yakın ise grup içi değişim değeri de çok küçük bir değer olacaktır.
- F testi yapılmalıdır: F testinin istatistik testi gruplar arası kareler toplamının gruplar için kareler ortalamasına oranlanması ile bulunabilir.
Post-hoc Testi Nasıl Yorumlanır?
Post hoc testleri ANOVA (varyans analizi) gibi çoklu grup karşılaştırma testleri de fazlalıkla kullanılmaktadır. Post hoc testi yorumlama bu maddelerle açıklanabilir:
- Yorumlanması için öncelikle ANOVA testi sonucuna bakılmalıdır. ANOVA sonucunda anlamlı bir grup farklılığı bulunuyorsa eğer post hoc testi kullanmak mantıklı olacaktır.
- Post hoc test çeşitlerinden hangisinin kullanılacağına karar verilmelidir. Tukey, Scheffé gibi post hoc testleri farklı düzeylerde güvenilirlik sağlamaktadır.
- Gruplar arasındaki farkları belirlemek için p değerlerine ve güven aralığına bakılmalıdır. Anlamlı fark olduğunda p değeri düşük çıkmaktadır. Güven aralığını değerlendirdiğimizde bize aynı zamanda etki büyüklüğü hakkında da bilgi vermektedir.
- Post hoc testleri sonuçları gruplar arasında farkı anlamamıza yardımcı olmalıdır. Sadece istatistiksel anlamlılığa bakılmamalıdır. Bu farklılıkların bizim araştırma sorularımıza ne kadar uygun olduğu da bir o kadar önemlidir ve göz önünde bulundurulmalıdır.
Post-hoc Testi Ne İşe Yarar?
Post hoc testleri, çoklu grup karşılaştırmalarında belirlenen genel grup farklılıklarını daha ayrıntılı bir şekilde incelemek amacıyla kullanılır. Bu testler, hangi grupların birbirinden farklı olduğunu belirleyerek, ANOVA gibi analizlerin genel sonuçlarını daha spesifik hale getirir. Aynı zamanda, tip I hatalarını kontrol etmek için düzeltme yöntemleri kullanır. Gruplar arasındaki istatistiksel anlamlılığı değerlendirir. Bu değerlendirme sırasında p değerleri ve güven aralıklarını kullanabilir. Post hoc test sonuçları, gruplar arasındaki farkların etki büyüklüğünü ve araştırmanın temel sorularına olan uyumu değerlendirmek için önemli bir rol oynar.
Post-hoc Analizi Neden Yapılır?
Post hoc analizi, istatistiksel bir test sonucunda genel bir grup farklılığı belirlendiğinde ve bu farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek istediğimizde kullanılır. Post hoc analizi, araştırmacılara, hangi grupların birbirinden farklı olduğunu anlama ve istatistiksel anlamlılığı daha spesifik bir şekilde yorumlama imkanı sunar. Bu nedenle, çoklu grup karşılaştırmalarının sonuçlarını daha derinlemesine incelemek ve araştırmanın temel sorularına uyum sağlamak amacıyla post hoc analizi yapılır.
Keşfedin: Ekonometrik Analiz
Post-hoc Ne Zaman Yapılır?
Post hoc testi çoklu grup karşılaştırma analizinde veya ANOVA varyans analizinde bir grup farklılığı ile karşılaştığımız zamanlarda yapılır. ANOVA analizi gibi analiz yöntemleri, gruplar arasında anlamlı fark olduğunu belirttiğinde post hoc testi ile farklılığın hangi gruptan kaynaklandığını bulmamız gerekir.
Post-Hoc Testi Yaptırma
Post hoc testi yaptırırken öncelikle grup içi varyans değerlerinin homojen olup olmadığına dikkat edilmelidir. Eğer grup içi varyans değerleri homojen çıktı ise ona göre bir test istatistiği kullanılacakken, eğer ki grup içi varyans değerleri homojen çıkmadıysa ona göre bir test istatistiği kullanılmalıdır.
Gruplar arasında veya grup içindeki tüm gözlemlerin bağımsız olup olmadığına da dikkat edilmelidir. Ayrıca bu değerler normal dağılıma sahip olmalılardır.
İlginizi Çekebilir: SPSS Ücretsiz Nasıl İndirilir?
En çok kullanılan Post-Hoc Test İstatistikleri Nelerdir?
- Bonferroni: Student t istatistiği üzerine kurulu olan Bonferroni metodu, yaygın kullanılan bir çoklu karşılaştırma testi olup, “eşit örneklem sayısı” ilkesini gerektirmez.
- Tukey: Tukey metodu HSD, WSD olarak da anılmaktadır. Bu metod yanlış pozitif oranını denetler.
- Scheffé: Bu metod, hata oranını denetlemekte kullanabilir. Belirleyeceğiniz her türlü olası karşılaştırmalar için hata oranını denetler.
- Waller-Duncan: Bu test F testi istatistiğiyle ilişkilidir. Gruptaki farklılıkların türlere dayalı olması için genel F test istatistiğinin boyutuna dayanır.
Keşfedin: SPSS Mod ve Medyan Hesaplama
Cevapla
Want to join the discussion?Feel free to contribute!