İntihal Nasıl Önlenir?

TDK’ye göre intihalin tanımı başkalarının yazılarından dize ve bölümler alıp kendisinin gibi göstermek şeklinde yapılmaktadır. Başkalarının konularını benimseyerek değişik biçimde anlatma da TDK’ye göre intihal olarak görülmektedir. Türkiye Bilimler Akademisi Bilim Etiği Komisyonu, intihali aşırma ve yağmalama ya da çalma şeklinde tanımlamıştır. Akademik çalışmalarda İntihal nedir? Sorusunun önemi büyüktür. Tanımlardan da anlaşılacağı üzere intihal, akademik çalışmalarda kullanıcı için utanç kaynağı olabilecek kadar önemlidir.

Metinlerde yer alan intihal günümüzde internet üzerinden geliştirilen programlar ile ortaya çıkmaktadır. Bu programlar kullanıcının elinde olan metni çevrimiçi kaynaklar ile karşılaştırmaktadır. Değişik veri tabanlarında geniş bir kullanım ağı bulunan bu programlar sayesinde akademik çalışmada intihal olup olmadığı ortaya çıkarılmaktadır.

İntihal programları olarak bilinen programlarla, metinlerdeki benzerlik oranları tespit edilmektedir. Bu programlar ile yapılan taramalarda benzerlik oranının sıfır çıkmasına gerek yoktur. Akademik çalışmalar arasında yer alan yüksek lisans tezlerinde, genellikle %20 oranında benzerlik kabul edilmektedir. %0 şeklindeki benzerlik oranında şüpheli durumlar dikkat çeker. Çünkü bazı kullanıcılar hile ile intihal oranı nasıl düşürülür? Sorusuna farklı boyutlar kazandırmaktadır.  Akademik bir çalışmada intihal yapılmadığı sürece benzerlik oranının %20 çıkması kötü bir durum değildir.

İntihal ile Benzerlik Farkı

Bazı durumlarda üniversitenin belirlediği benzerlik oranından yüksek bir akademik çalışmanız olabilir. Çünkü çalışmanın niteliğine, üniversiteye veya yayınlanacak dergiye göre bu oranlar değişmektedir. Bu durumda intihal oranı nasıl düşürülür? Sorusu ortaya çıkar. Fakat şu bilinmelidir ki; intihal ile benzerlik aynı şey değildir.

İntihal oranını düşürmek için benzerlik ve intihal arasındaki farkı iyi bilmek gerekir. Akademik çalışmaların pek çoğunda standart kalıp ifadeler ile karşılaşmak mümkündür.  Bu kalıp ifadeler alıntı olarak görülmemektedir. Bunların dışında kalan çalışmalarda belli derecede benzerlik bulunmaktadır. Benzerliklerin içeriği araştırmacı tarafından tam olarak kontrol edilmelidir. Bazen alıntıların düzgün gösterilmemiş olması, intihal olarak nitelendirilebilecek bir benzerlik oranının ortaya çıkmasına sebep olur.

Benzerlik belli oranlara kadar kabul edilir. Fakat intihal %1 oranında dahi olsa asla kabul edilemez. Benzerlik oranını düşürmek için öncelikle programları kullanarak bu oranın tespit edilmesi gerekir. Benzerlik oranını düşürmek için çalışmanın akışını ve anlam bütünlüğünü bozmayacak değişiklikler yapılabilir. İntihal oranı nasıl düşürülür? Sorusunda eş anlamlı kelime kullanımı gibi çözümler üretilebilir. Fakat eş anlamlı kelimelerin kullanımında kelimelerin değiştirilmesi, anlam bütünlüğünün korunması şeklinde gerçekleştirilmelidir. Aksi halde çalışmada anlam kayması ve değişikliği oluşabilir.

İntihale Düşmemek için Yapılması Gerekenler

İntihale düşmemek için yapılan çalışmalarda intihalin ne olmadığı ile ilgili bilgi vermek gerekir. Bir yazıdan alıntı yapıldığında kullanılan yazı için kurallar çerçevesinde atıf yapılırsa bu kullanım intihal olmaktan çıkmaktadır. İntihal nedir, nasıl önlenir? Sorusunda atıf yapmaktan kaçınmamak önemlidir. Atıf yapmak için yazarlardan izin alınmamış olsa bile (araştırmacılar kendilerine atıfta bulunulmasından mutluluk duyar) bu kullanım intihal kapsamına girmemektedir.

Bir kaynağın kullanımının intihale düşmemesi için atfın doğru şekilde yapılması oldukça önemlidir. Her bilim dalında ya da bilimsel dergilerde kaynak göstermek için farklı yöntem ve teknikler kullanılmaktadır. APA, MLA, Harvard ve Chicago Manual of Style yöntemleri kaynak göstermek için çok kullanılan yöntemlerdir. İntihal nedir veya intihal nasıl önlenir? sorularında kaynak gösterimi de ele alınabilir.

Kaynak Gösterimi Yapılsa da İntihale Düşülme Nedenleri

Yapılan bir akademik çalışmada bazen atıf yapılmış olsa da intihale düşme gibi durumlarla karşı karşıya kalınabilir. Bu durumun en büyük sebebi, kaynak gösteriminde hata yapılmasıdır. Doğrudan alıntı yapılan bir metni dolaylı alıntı gibi göstermek veya aynı düşüncede olunsa da başkasına ait cümlelerin yazarın düşüncesi gibi ifade edilmesi, istemeden intihale sebep olabilir. Bunun için kaynak gösteriminde doğruluğa riayet edilmelidir.

Başkalarına ait fikirlerde, intihalin önlenmesine ihtiyaç vardır. Başkasına ait bir fikir yeni cümleler ile ifade edilse de bu fikir için kaynak gösterimine ihtiyaç vardır. Aksi halde intihale düşülecektir. Bu şekildeki kullanımda ana fikrin korunması ve anlatımın alıntı yapan kişi tarafından değiştirilerek yeniden oluşturulması gerekmektedir.