Tez Formatlama Nasıl Yapılır?

Öncelikle belirtmek isteriz ki otomatik tez düzenleme yapabilen herhangi bir program ya da uygulama yoktur. Bu nedenle tez düzenleme programı olarak kullanılabilecek yazılımlar düzenlemeyi otomatik yapamaz. Tez düzenleme; hali hazırda yazılmış -bitirilmiş- bir tezin, tez yazım kuralları çerçevesinde yeniden kontrolden geçirilmesi, hataların giderilmesi ve düzenlenmesi işini ifade eder. Tez formatlama olarak da adlandırılan bu işlem yapılırken aşağıda sıralanan temel konular ele alınır;

• Yazı ve konu başlıkları
• Genel sayfa düzenlemeleri
• İçerik alt yapılarının kontrolü ve uygun şekilde sıralanması
• Yazı karakteri sisteminin seçilmesi ve uygun punto büyüklüklerinin sağlanması

Tezin genelinin; ilk harfinden son harfine, tüm noktalama işaretlerinden, yazım diline dek her bir detayının incelenmesini sağlayan tez düzenleme işlemleri sıklıkla doktora ve yüksek lisans öğrencileri tarafından talep görmektedir. Tezin ilgili öğretim üyesine verilmeden önce kontrol edilmesi ve düzenleme gereken kısımlarının düzenlenmesi mutlaka gerekli bir işlem olup özensiz tez düzenleme yapılması nedeniyle içeriği ne kadar bilgi verici olsa da tez komisyonu tarafından reddedilebilmektedir.

Tez Yazdırma

Tez yazdırma aşamasına geçmeden önce son kez kontrol edilmesi gereklidir. Tez düzenleme; tezin türü, çalışma alanı, konu saptaması gibi kavramlara göre değişiklik arz edebilir. Tez düzenleme fiyatları düşünüldüğünde daha maliyetli olabilmektedir. Eğer tez çok karmaşık ise tez düzenleme fiyatları da karmaşık rakamlara ulaşabilir. Tezin yazım düzeni; ilgili üniversitenin, öğretim üyesinin, tez komisyonunun önceden belirlediği kriterler baz alınarak yapılmalıdır. Titiz bir tez çalışması sadece bilgi ve donanımla olmaz aynı zamanda özenli bir tez düzeni ile tamamlanır.

Tezlerde Rastlanılan En Büyük Problemler

Öğrencilerin, doktora adaylarının en sık yaptığı hatalar şunlardır;

• Ana ve alt başlıkların düzensiz – alakasız olması
• Cümle – paragrafların uzun olmasından kaynaklanan devriklik halleri
• Cümle – paragrafların uzun tutulmasından kaynaklanan ifade bozuklukları
• Cümle düşüklükleri
• İmla – noktalama kurallarına tam riayet edememe

Bu nedenledir ki yazılan her cümle – her paragraf yeniden kontrol edilmeli ve öyle teslim edilmelidir. Özellikle uzun cümle kurmaktan kaynaklanan devriklikler, anlatım bozuklukları, ifade bozuklukları ve cümle düşüklüğü yapmak tezlerde rastlanılan en mühim sorunlardır. İmla kurallarına uymayarak hazırlanan uzun paragraflar en büyük sorunların odak noktasıdır. O yüzden anlaşılabilir, net ifadelerle güçlendirilmiş kısa cümleler tercih edilmelidir.

Tez Düzenleme İçin Öneriler

Tez öğrencilerinin en sık yaptığı hatalardan biri de plansız tez girişimine adapte olmalarıdır. Bu kapsamda tez düzenleme nasıl yapılır gibi pek çok soru ile meşgul olarak ana kriterleri atlamakta ve uzun sayfalardan oluşan tezlerini düzenlemek için tüm tezin tamamlanmasını beklemektedirler. Ancak bu çok yanlış bir seçimdir. Tezin tamamen bitirildikten sonra kontrol edilmesi – düzenlenmesi oldukça stresli ve ağır işleyen bir tercihtir. Bu çerçevede hazırladığımız önerilerimizi listeleyelim;

• Tez yazmaya başlamadan önce aynı üniversitede heyete sunulmuş ve onaylanmış, sizin branşınıza en uygun örnek tezleri inceleyin. Tez yazım kuralları çerçevesini iyice idrak etmeye çalışın.
• Tez danışmanlarınızdan yardım talep etmeye çekinmeyin
• Diğer üniversitelerin örnek tezlerini bir kenara atın
• Tez heyetince size verilen tez yazım kurallarını dikkatlice okuyun
• Sayfa düzeni, sayfa kapağı, tez düzenleme işlemlerinin tamamını yüksek sürümlü MS Word programlarında yapın
• Sayfalarınıza numaralar verin. Gerekirse bir kağıda hangi sayfa numarasının hangi konu başlığı – alt başlığını ifade ettiğini not ederek şema çizin
• Başlıkların – alt başlıkların büyüklük – renkleri ile oynayarak göz aşinalığınızı sağlayın

Tez Komisyonunun İlk Kontrol Ettikleri Noktalar

Tez komisyonunun ilk önceliği imla kuralları değildir. Tez heyetinin en baştan en sona dek kontrol ettiği hususları aşağıda listeliyoruz. Böylece bu kriterleri baz alarak tezinizi yeniden gözden geçirebilirsiniz;

1. Tez konusu verilirken size verilen ana şablon ve ana sayfa yapısına uyulup uyulmadığı
2. Tez kapağının uygun şekil, çerçeve ve görsellere sahip olup olmadığı
3. Genel tez düzeni; kategoriler, ana başlıklar, alt başlıkların konu gidişatına uygun olup olmadığı
4. Konuların – alt konuların listelendiği ve sayfa numaralarına sahip olduğu, kapak altı ilk sayfanın olup olmadığı – düzenli olup olmadığı
5. Sayfa boşlukları, kenar düzenleri, sayfaların numaralandırılması, kenar boşlukları
6. Tablolar, şekiller, görsellerin ilgili düzende olup olmadığı, konu ile bütün bir anlam ifade edip etmediği, taşmaların olup olmadığı
7. İmla kuralları, cümle düşüklükleri, dipnotlar, talep edilmişse İngilizce özetin Türkçeden sonra olup olmadığı.