Tez önerisi nasıl hazırlanır?

Araştırma önerisinin ne olduğu ve önemi hakkında daha önce bilgi vermiştik. Bir araştırmaya başlamadan önce araştırma önerisi, tez önerisi hazırlanmaktadır. Bu öneri araştırmacı için hem plan görevi görmekte hem de araştırmanın yapılması konusunda karşıdaki insanları ikna etmektedir.

Tez önerisi için katı ve zorunlu kurallar yoktur. Fakat genel kabul görmüş şeyler de bulunmaktadır. Genel olarak bir tez önerisi; amaç, hedef, önem, önceki araştırmaların incelenmesi, araştırma için izlenecek yöntem ve  beklenen sonuçlardan oluşmaktadır. Tez önerisi, içerik olarak araştırma sonucunda ortaya çıkacak her şeyin bir özetini içermelidir. Bu anlamda tez önerisini araştırmanın prototipi, maketi gibi görmek mümkün.

Tez önerisinin kapsamı oluşturulurken aşağıdaki üç sorudan faydalanabilir.

1. Araştırma ile ne planlanmaktadır?
2. Araştırma neden yapılmaktadır?
3. Araştırmanın amacına nasıl ulaşılacaktır?

Tez önerisinin unsurları

Tez önerisi, araştırmanın içeriğini yansıtacak şekilde başlıklar içermelidir. Bunlar bir tez ile çok benzerdir. Aradaki fark tez önerisinde henüz araştırmaya başlanmaması, tezde ise araştırmanın bitmiş olmasıdır. Bunun için tez önerisinde “yapılmıştır” ve “araştırılmıştır” gibi sözcükler yerine “yapılacaktır” ve “araştırılacaktır” gibi sözcükler kullanılmalıdır.

Bir tez önerisi aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır:

• Başlık
• Özet
• Giriş
• Araştırmanın önemi
• Problem durumu
• Amaç
• İlgili literatür
• Yöntem
• Örnekleme
• Veri toplama araçları
• Verilerin analizi
• Beklenen sonuçlar
• Kaynakça

Başlık

Araştırmayı adlandırmak araştırmanın en önemli parçasıdır. Seçilen başlık araştırmanın içeriğini yansıtmalıdır. Araştırmacının neyi amaçladığı ve bunu nasıl gerçekleştireceği hakkında fikir vermelidir. Çoğu tez, etkili bir başlığa sahip olmadığı için ilgi görmemektedir. Dolayısıyla araştırmacının başlık seçiminde özen göstermesi gerekmektedir.

Özet

Özet ortalama 150-300 kelimeden oluşan kısa bölümdür. Bu bölümde araştırma içindeki başlıklar birer ikişer cümle ile özetlenir. Burada önemli olan nokta araştırmanın bütünü hakkında bilgi vermesidir. Tabi herşeyi özette yazmak gereksiz yere bu kısmı uzatacaktır. Bunun için en önemli ve çarpıcı kısımlara özette yer verilir. Özet, tez önerisinin tamamı yazıldıktan sonra hazırlanır.

Giriş

Giriş bölümü araştırmanın arka planı hakkında okuyucuya bilgi vermektedir. Burada genel bir çerçeve çizilerek yapılacak araştırmanın diğer araştırmalarla ilgisi ortaya konmaya çalışılır. Giriş bölümünde okuyucunun ilgisi araştırmaya çekilmelidir. Araştırmaya temel oluşturan probleme hazırlık yapılmalıdır. Yapılacak araştırmanın literatürdeki yeri ortaya konmalıdır.

İlgili literatür

Literatür taraması, araştırmanın arka planı ve içeriğini ortaya koyar. Bu bölümde araştırmanın gerekli olduğu ve araştırmacının konu hakkındaki bilgisi ortaya konur. Bu bölüme ilişkin yapılan hazırlık araştırmaya başladıktan sonra yazılacak literatür için kolaylık sağlar. Bunun için tez önerisinde yapılan literatür taraması araştırmacıya büyük fayda sağlamaktadır.

Yöntem

Araştırmanın her bölümü gibi yöntem bölümü de çok önemlidir. Araştırmanın nasıl yapılacağı bu bölümde anlatılmaktadır. Bu bölümde araştırma yapılırken izlenecek yol ayrıntılarıyla anlatılmalıdır. Hangi tekniğin neden seçildiği doyurucu bir şekilde verilmelidir.

Evren ve örneklem

Araştırmanın geçerliliği için belli bir kuralla belirlenmiş bir evren ve örneklemde yapılması gerekmektedir. Araştırma sonucunun genellenebilmesi için araştırmanın yapıldığı evren ve bunu temsil edecek örneklem iyi belirlenmelidir.

Veri toplama araçları

Tez önerisinde, kullanılacak araçların belirtilmesi gerekir. Bu araçlar daha önce başka araştırmalarda geliştirilmişse bunlara ilişkin geçerlilik ve güvenirlik bilgileri yer almalıdır. Eğer yapılacak araştırmada geliştirilecekse, nasıl geliştirileceğine ilişkin sürece yer verilmelidir.

Veri analizi

Veri analizinde, araştırmada toplanılacak verilerin analizi için izlenecek yolun açıklanması beklenir. Verilerin analizi için hangi istatistiksel yöntemin neden seçileceği anlaşılır bir şekilde verilmelidir.

Araştırmanın önemi

Bu kısım tez önerisinde yazılması en zor bölüm olabilir. Çünkü araştırmacıyı zorlayan bir bölümdür. Araştırmanın, araştırmacı ve bilim dünyası için önemi ortaya konmalıdır. Önemli olmayan bir araştırmanın yapılmasına gerek olmadığı için araştırmacı bu kısma yoğunlaşmak zorundadır. Araştırmanın, yapıldığı alandaki mevcut bilgiye katkısı, bu bölümde verilmektedir.

Problem durumu

Araştırmanın kapsamı, problem durumunda tanımlanmaktadır. Bu kısım, çalışmaya neden gerek duyulduğuna dair bir konu olarak tanımlanabilir. Problem durumunda, problemin araştırılabilir olduğu ve araştırmacının bunu gerçekleştirmek istediği gösterilmelidir.

Amaç

Amaç kısmı, araştırmanın özünü oluşturur. Eğer amaç açık olarak belirlenememişse araştırmanın sonucunun nereye varacağı da kestirilemez. Bu bölüm araştırma ile çözülmesi beklenilen problemi barındırmalıdır. Amaç, kısa ve net olarak ifade edilmelidir. Birkaç paragraf yazıp bunun ana fikrini okuyucunun anlaması beklenmemelidir. Ana fikri araştırmacının kendisi, amaç cümlesi ile vermelidir.

Beklenen sonuçlar

Tez önerisi aşamasında herhangi bir sonuç yoktur. Burada araştırmacının beklediği sonuçlar ifade edilir. Bu şekilde araştırma hakkında bilim kurulunu ikna etmesi mümkün olur. Ayrıca araştırma hakkındaki bilgisini göstermesi açısından bu kısım önemlidir.

Kaynakça

Bu kısımda tez önerisinde kullanılan kaynaklara yer verilir. Bazen de tez kapsamında yararlanılması hedeflenen kaynaklara yer verilmektedir.