Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri Nelerdir?

Olasılıklı örnekleme, mevcut örneklemden rasgele birkaç katılımcının seçilmesi ve birkaç kriter ile gerçekleştirilen bir örneklemdir. Bu örneklemin kurulma amacı mevcut olan evrendeki tüm üyelerin seçilme noktasında eşit fırsata sahip olması ve bu bağlamda evrenin geneline dair yorum yapabilme imkanıdır. Olasılıklı örnekleme yöntemleri;

1. Basit rastgele örnekleme
2. Küme örneklemesi
3. Sistematik örnekleme
4. Tabakalı rastgele örnekleme
5. Çok aşamalı Örnekleme

Temelde iki çeşit örnekleme yöntemi vardır. Bu örnekleme yöntemleri olasılıklı ve olasılıksız örnekleme yöntemleridir. Çalışmaya konu olan olasılıklı örnekleme yöntemleri ise 4 ana çeşit ile ortaya çıkar. Olasılıklı örnekleme türleri tanımları ve örneklerine burada ulaşabilirsiniz.

İlgili Hizmet: Veri Analizi Yaptırma

1.Basit Rastgele Örnekleme

Basit rastgele örnekleme diğer bir adı ile basit tesadüfi ya da rassal örnekleme olarak da bilinir. Bu örnekleme yönteminde evrenden rasgele belirli kişi sayısı seçilir. Seçilen kişilerin rastgele seçilmesi önemlidir. Bu noktada herkese eşit şans verildiği düşünülür.

Örneğin bir hastanedeki kanser hastalarına yönelik araştırma yürütülüyor olsun. Bu araştırmada değerlendirilecek toplam kanser hastası sayısı 500 olsun. Basit rastgele örnekleme yöntemi ile 500 kişinin içinden rastgele 50 kişi seçilerek araştırma yürütülebilir. Olasılığa bağlı olmasından kaynaklı olasılıklı örnekleme yöntemleri arasında yer alır. Basit rastgele örnekleme için evrenden eleman seçimine yönelik günümüzde çoğunlukla yapay zeka robotlarından faydalanılmaktadır.

2.Küme Örneklemesi

Küme örneklemesi araştırmanın yönetilmesi ve değerlendirilmesi sürecinde oldukça yardımcı olan bir örnekleme türüdür. Araştırmaya katılan katılımcıları belirli kategorilere göre kümelendirmek değerlendirme yaparken daha başarılı olunmasını mümkün kılar.

Bir örnekle açıklamak gerekirse bir okulda 8.sınıf öğrencileri toplam 300 kişi olsun. 300 kişilik öğrenci topluluğunun genel olarak notlarının nasıl olduğu, başarı ortalamasının nasıl olduğu ve derslere yönelik ilgileri öğrenilmek istensin. Bu durumda öğrencilerin başarılarını derslere göre kategorize ederek araştırmak faydalı olacaktır. Türkçe dersi için ayrı, matematik dersi için ayrı bir küme oluşturmak öğrencilerin ders bazında başarılarını anlamak, derse yönelimlerini tespit etmek için ideal olacaktır.

AS Akademi: Meta Analiz

3.Sistematik Örnekleme

Sistematik örneklemenin özünde belirli bir aralık düzeni ile eleman seçimi vardır. Elemanları seçerken belirli aralıklar kullanmak önemlidir. Ancak araştırmanın yine tarafsız olması için başlangıç noktası rastgele seçilmelidir. Araştırmaya katılacak olan katılımcıların belirli aralıklar ile seçilmesi gerekir.

Bir örnekle açıklamak gerekirse yine kanser olan hastalar üzerinden devam edebiliriz. 2500 kişi içinden seçilecek olan 50 kişi için bir başlangıç noktası seçilmelidir. Seçilen bu başlangıç noktası rastgele bir sayı olmalıdır. Rastgele seçilen sayının 50 olduğunu düşünelim. (Örneğin kolay anlaşılması için) Başlangıç noktası seçtiğimiz rastgele sayı olan 50 olmalıdır. Daha sonra üzerine her 50 sayısı eklenerek yeni dosyalar seçilmelidir. 5000 kişilik bir hasta grubunda 50,100,150… aralıklarla sırada yer alan dosyalar sistematik örnekleme yöntemi ile seçilecektir.

4.Tabakalı Rastgele Örnekleme

Tabakalı rastgele örnekleme büyük örneklemler için belirli bir kategoride farklı ayrıştırmalar yapılması yolu ile gerçekleştirilir. Amaç belirli bir kategorinin farklı alt kategorilerinde katılımcıların cevaplarını analiz etmektir. Bu analiz türünde de kategorizasyon yapıldıktan sonra kategoriye dahil olan katılımcılar arasında rastgele seçim yapılır.

Tabakalı rastgele örnekleme için bir örnek vermek gerekirse; Türkiye’de ailelerin yıllık gelirlerine göre yaşam kalitesi ölçülmek istensin. Yaşam kalitesinin ölçülmesine yönelik parametreler belirlensin. Örneklemde yer almak üzere aileler seçilmeden önce kategoriler belirlenmelidir. Örneğin gelir düzeyi 10.000 TL ve altında olanlar; 10.000 TL ile 20.000 TL arasında olanlar; 20.000 TL ve 30.000 TL arasında olanlar ve 30.000 TL’den fazla olanlar olmak üzere kategoriler oluşturulsun. Seçilecek olan aileler bu kategorilere göre bölünsün. Her bir kategoriden rastgele seçilen belirli sayıdaki katılımcı aile üzerinden ailelerin yıllık gelirlerine göre yaşam kalitelerini ölçmek mümkün olacaktır.

İlgili İçerik: Ölçek Türleri

5.Çok Aşamalı Örnekleme

Çok aşamalı örnekleme yöntemi birden fazla olasılıklı örnekleme türünün birlikte kullanılması ile ortaya çıkan bir yöntemdir. Burada kullanılan olasılıklı örnekleme yöntemleri ise tabakalı ve küme örnekleme yöntemleridir. Tabakalı örnekleme ve küme örnekleme yöntemlerinin birlikte kullanıldığı birçok araştırma görebilirsiniz.

Bir örnekle açıklamak gerekirse Türkiye genelinde yapılacak olan bir araştırma ile mahalle kültürünü inceleyecek olalım. Burada mahalle seçimini yaparken rastgele seçim ile bir ilden diğerlerine oranla daha fazla mahalle seçebilme riski mevcuttur. Bu riski engellemek için ilk aşamada Türkiye’nin illeri arasında rastgele 8 ili seçerek işe başlayabilirsiniz. Ardından illerde yer alan toplam mahalle sayısını küme örnekleme yöntemi ile seçebilirsiniz. Burada hem tabakalı hem de küme örnekleme yönteminden faydalanarak çok aşamalı örnekleme yöntemi kullanılmış olacaktır.

Hangisi Olasılıklı Bir Örnekleme Yöntemidir?

Aşağıdakilerden hangisi olasılıklı örnekleme yöntemlerinden biridir?

1. A) Uygun Örnekleme
2. B) Yargılayıcı Örnekleme
3. C) Çok Aşamalı Örnekleme
4. D) Kota Örnekleme
5. E) Kartopu Örneklemesi

CEVAP: C Şıkkı

Sistematik Örnekleme, Olasılıklı Örnekleme Yöntemi Midir?

Sistematik örnekleme, olasılıklı örnekleme yöntemlerinden biridir. Sistematik örnekleme ile yapılmak istenen popülasyonda bulunan üyeleri düzenli aralıklar ile seçmektir. Örnekleme yöntemi kullanılırken önceden tanımlanmış olan bir aralık söz konusudur. Örnekleme yöntemleri arasında olasılıklı örnekleme yöntemlerinden en pratik ve hızlı olan yöntem olduğunu da söylemek mümkündür.

Bir Önceki İçerik: Redaksiyon Nedir?